Mua bán nhà đất khi chủ sở hữu đi tù — Hướng dẫn công chứng chuẩn luật
Mua bán nhà đất khi chủ sở hữu đi tù là một tình huống đặc biệt thường gặp trong thực tiễn, nhất là khi người sở hữu nhà đất đang chấp hành án phạt tù nhưng vẫn có nhu cầu chuyển nhượng tài sản. Vậy việc công chứng mua bán trong trường hợp này có hợp pháp không? Cần thực hiện những thủ tục gì? Bài viết sau sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết theo đúng quy định pháp luật hiện hành.
1. Căn cứ pháp lý điều chỉnh mua bán nhà đất khi chủ sở hữu đi tù
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, quyền sở hữu tài sản của công dân vẫn được pháp luật bảo hộ ngay cả khi người đó đang bị phạt tù, nếu bản án không kèm theo hình phạt bổ sung là tịch thu tài sản. Cụ thể:
Điều 32 Hiến pháp 2013 quy định: “Mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sản xuất… Quyền sở hữu hợp pháp được pháp luật bảo hộ.”
Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015 khẳng định quyền nhân thân không bị mất khi đang chấp hành hình phạt tù.
Điều 562 Bộ luật Dân sự 2015 về hợp đồng ủy quyền: người đang thi hành án tù có thể ủy quyền việc định đoạt tài sản của mình nếu có đủ năng lực hành vi dân sự.
2. Điều kiện thực hiện mua bán nhà đất khi chủ sở hữu đi tù
2.1. Chủ sở hữu nhà đất vẫn có năng lực hành vi dân sự
Theo Điều 22 và Điều 24 Bộ luật Dân sự 2015, một người chỉ bị coi là mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự khi có quyết định của Tòa án. Nếu không thuộc diện này, người đang ở tù vẫn có quyền lập giấy ủy quyền hoặc ký kết hợp đồng mua bán thông qua đại diện hợp pháp.
Người bị tạm giam/tù nhân liên hệ với Cơ sở giam giữ để yêu cầu mời công chứng viên đến làm thủ tục ủy quyền.
Công chứng viên sẽ đến trại giam (theo thủ tục quy định tại Thông tư 01/2020/TT-BTP) để tiến hành công chứng giấy ủy quyền.
Bước 2: Bên được ủy quyền thực hiện mua bán nhà đất
Sau khi có giấy ủy quyền hợp lệ, bên được ủy quyền thay mặt người đi tù tiến hành ký hợp đồng mua bán, làm thủ tục sang tên tại văn phòng công chứng và cơ quan đăng ký đất đai.
3.2. Trường hợp người đi tù trực tiếp ký hợp đồng (hiếm gặp)
Phải có sự chấp thuận từ Cơ sở giam giữ.
Cần có sự hỗ trợ của công chứng viên đến tận nơi thực hiện thủ tục.
Thời gian, chi phí và rào cản pháp lý cao hơn nhiều so với phương án ủy quyền.
4. Hồ sơ cần chuẩn bị khi mua bán nhà đất có chủ sở hữu đang ở tù
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ)
CMND/CCCD của các bên
Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân
Giấy ủy quyền có công chứng (nếu chủ sở hữu ủy quyền)
Bản án của Tòa án (nếu cần chứng minh tài sản không bị tịch thu)
5. Ví dụ minh họa thực tế
Tình huống thực tế: Anh D là chủ sở hữu hợp pháp của một mảnh đất tại TP. HCM. Năm 2023, anh bị kết án 3 năm tù giam nhưng bản án không tịch thu tài sản. Trong thời gian ở tù, anh muốn bán đất để có tiền hỗ trợ gia đình. Anh đã lập giấy ủy quyền cho em trai tại trại giam, được công chứng viên xác nhận. Sau đó, người em đại diện ký kết hợp đồng chuyển nhượng nhà đất tại VPCC, hoàn tất thủ tục sang tên hợp pháp.
Mua bán nhà đất khi chủ sở hữu đi tù là giao dịch hoàn toàn hợp pháp nếu thực hiện đúng quy định của pháp luật. Việc ủy quyền hợp pháp là cách hiệu quả nhất để đảm bảo quy trình chuyển nhượng diễn ra thuận lợi và an toàn. Trong những tình huống pháp lý phức tạp như vậy, người dân nên chủ động tư vấn với luật sư hoặc công chứng viên uy tín để được hướng dẫn chi tiết.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
