Người đang thế chấp sổ tiết kiệm qua đời: Thừa kế thế nào?
Trong thực tế, có nhiều trường hợp sổ tiết kiệm được dùng làm tài sản thế chấp tại ngân hàng để vay vốn. Khi người đứng tên sổ tiết kiệm qua đời, vấn đề thừa kế sổ tiết kiệm trở nên phức tạp bởi phải xử lý đồng thời cả nghĩa vụ trả nợ và quyền thừa kế. Bài viết này sẽ phân tích rõ cơ sở pháp lý và cách giải quyết.
Sổ tiết kiệm thế chấp có được coi là di sản thừa kế?
Theo Điều 612 Bộ luật Dân sự 2015, di sản bao gồm toàn bộ tài sản của người chết để lại, bao gồm quyền tài sản đối với tiền gửi ngân hàng.
Tuy nhiên, khi sổ tiết kiệm đang được thế chấp, số tiền này không thể tự do rút ra mà được ngân hàng giữ quyền kiểm soát để bảo đảm cho khoản vay. Do đó, sổ tiết kiệm vẫn là di sản thừa kế, nhưng người thừa kế chỉ được nhận sau khi nghĩa vụ trả nợ được thực hiện.
Theo Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015: “Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác”.
Điều này có nghĩa là:
Người thừa kế không phải dùng tài sản riêng để trả nợ thay.
Khoản vay sẽ được thanh toán bằng số tiền trong sổ tiết kiệm hoặc bằng các tài sản khác thuộc di sản để lại.
Sau khi trả nợ, phần còn dư mới được chia thừa kế.
Trường hợp cụ thể khi thừa kế sổ tiết kiệm đang thế chấp
Số tiền trong sổ tiết kiệm lớn hơn khoản vay
Ngân hàng sẽ thu hồi khoản nợ gốc, lãi và phí phát sinh.
Số tiền còn lại trong sổ tiết kiệm trở thành di sản để chia cho người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật.
👉 Ví dụ: Sổ tiết kiệm 1 tỷ đồng, khoản vay còn 400 triệu đồng. Ngân hàng trừ nợ 400 triệu, số dư 600 triệu chia thừa kế.
Số tiền trong sổ tiết kiệm nhỏ hơn khoản vay
Ngân hàng sẽ dùng toàn bộ sổ tiết kiệm để thu hồi nợ.
Phần nợ còn thiếu không bắt buộc người thừa kế phải trả bằng tài sản riêng, trừ khi họ tự nguyện.
👉 Ví dụ: Sổ tiết kiệm 300 triệu, khoản vay 500 triệu. Ngân hàng thu 300 triệu, 200 triệu còn lại coi như không thu hồi được. Người thừa kế không phải gánh nợ.
Sổ tiết kiệm là tài sản chung vợ chồng
Trước tiên, xác định một nửa giá trị sổ tiết kiệm thuộc sở hữu của người vợ/chồng còn sống.
Nửa còn lại được coi là di sản, dùng để trả nợ, phần dư mới chia thừa kế.
Để làm thủ tục thừa kế sổ tiết kiệm trong trường hợp này, người thừa kế cần:
Chuẩn bị hồ sơ chứng minh quyền thừa kế (giấy chứng tử, giấy tờ nhân thân, giấy tờ chứng minh quan hệ…).
Làm việc với ngân hàng về khoản vay đang thế chấp.
Sau khi nghĩa vụ nợ được xử lý, lập văn bản khai nhận hoặc phân chia di sản thừa kế tại cơ quan công chứng.
Ngân hàng sẽ căn cứ văn bản công chứng để giải ngân phần tiền còn lại (nếu có) cho những người thừa kế.
Kết luận
Khi người đang thế chấp sổ tiết kiệm qua đời, khoản tiền trong sổ vẫn được coi là di sản thừa kế nhưng phải ưu tiên xử lý nghĩa vụ trả nợ trước. Chỉ sau khi ngân hàng thu hồi đủ nợ, phần dư (nếu có) mới chia cho người thừa kế theo quy định. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi của ngân hàng, đồng thời bảo vệ người thừa kế không phải gánh trách nhiệm vượt quá giá trị di sản.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
