Tặng cho tài sản bằng giấy viết tay là cách làm phổ biến trong các giao dịch dân sự trước đây, đặc biệt ở vùng nông thôn. Tuy nhiên, việc tặng cho không công chứng có thực sự hợp pháp và được pháp luật công nhận? Bài viết này sẽ phân tích cụ thể căn cứ pháp lý, các rủi ro pháp lý và đưa ra ví dụ minh họa để bạn hiểu rõ hơn.
>>> Xem thêm: Công chứngHợp đồng tặng cho ở đâu uy tín, nhanh chóng tại TPHCM?
1. Tặng cho bằng giấy viết tay là gì?
Tặng cho bằng giấy viết tay là việc bên tặng và bên nhận tự lập văn bản thỏa thuận việc chuyển quyền sở hữu tài sản (như đất đai, nhà ở…) mà không thông qua công chứng, chứng thực tại cơ quan có thẩm quyền.
Đây là hình thức đơn giản, tiết kiệm chi phí nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý nếu không đáp ứng đúng quy định của pháp luật.
2. Quy định pháp luật về hiệu lực của hợp đồng tặng cho
2.1. Căn cứ chung về hợp đồng tặng cho
Theo Điều 457 Bộ luật Dân sự 2015, tặng cho là sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó bên tặng giao tài sản của mình và không yêu cầu bên nhận phải trả tiền hoặc thực hiện nghĩa vụ nào khác.
Tuy nhiên, hiệu lực của hợp đồng tặng cho phụ thuộc vào loại tài sản và hình thức hợp đồng.
2.2. Trường hợp tài sản là bất động sản
Theo Điều 459 Bộ luật Dân sự 2015, nếu tài sản tặng cho là bất động sản (như quyền sử dụng đất, nhà ở…), thì:
“Việc tặng cho bất động sản phải được lập thành văn bản có công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật và phải đăng ký nếu pháp luật có quy định.”
Ngoài ra, theo Luật Đất đai 2024, các giao dịch về quyền sử dụng đất chỉ có hiệu lực khi được công chứng/chứng thực và đăng ký tại cơ quan đăng ký đất đai.
Do đó, tặng cho không công chứng đối với đất đai, nhà ở sẽ không có hiệu lực pháp lý.
2.3. Trường hợp tài sản là động sản (không đăng ký)
Với các tài sản như tiền, xe máy không đăng ký, vật dụng cá nhân… việc tặng cho bằng giấy viết tay có thể có hiệu lực, nếu hai bên tự nguyện và đã giao tài sản.
Tuy nhiên, vẫn nên có bằng chứng rõ ràng để tránh tranh chấp sau này.
3. Tặng cho không công chứng có hiệu lực không?
3.1. Trường hợp tặng cho không công chứng có hiệu lực
Tài sản là động sản không bắt buộc đăng ký quyền sở hữu.
Đã thực hiện xong việc giao nhận tài sản.
Không có tranh chấp xảy ra.
Ví dụ: Bà A tặng cho cháu mình chiếc xe đạp cũ bằng giấy viết tay, không công chứng. Việc này vẫn có hiệu lực vì xe đạp không cần đăng ký sở hữu và đã giao nhận thực tế.
3.2. Trường hợp tặng cho không công chứng không có hiệu lực
Tài sản là bất động sản, nhà ở, đất đai mà không lập hợp đồng công chứng/chứng thực.
Chưa thực hiện việc đăng ký sang tên tại cơ quan nhà nước.
Ví dụ: Ông B viết giấy tay tặng con trai mảnh đất nhưng không công chứng và không làm thủ tục sang tên. Sau khi ông B mất, các con khác tranh chấp tài sản. Trong trường hợp này, giấy tặng cho không công chứng sẽ không có giá trị pháp lý, con trai ông B có thể bị mất quyền thừa kế nếu không có bằng chứng khác.
>>> Xem thêm: Dịch vụ làm sổ đỏ cho nhà đất, đất thổ cư, đất nông nghiệp – thủ tục chuẩn
4. Những rủi ro khi tặng cho không công chứng
Không được pháp luật bảo vệ khi phát sinh tranh chấp.
Khó chứng minh ý chí thực sự của bên tặng và bên nhận.
Không thể thực hiện các thủ tục đăng ký quyền sở hữu (đặc biệt với đất đai).
Dễ bị tuyên vô hiệu toàn bộ hoặc một phần hợp đồng.
5. Làm sao để hợp thức hóa tặng cho đã viết tay?
5.1. Trường hợp chưa xảy ra tranh chấp
Hai bên có thể cùng đến văn phòng công chứng để lập lại hợp đồng tặng cho có công chứng.
Thực hiện thủ tục sang tên nếu tài sản cần đăng ký.
5.2. Trường hợp đã có tranh chấp
Bên nhận phải chứng minh có giao nhận tài sản và chứng cứ về sự tự nguyện tặng cho.
Có thể yêu cầu Tòa án giải quyết nhưng khả năng được công nhận thấp nếu tài sản là đất đai, nhà ở chưa công chứng.
Việc tặng cho không công chứng có thể hợp pháp hoặc không tùy thuộc vào loại tài sản. Đặc biệt với quyền sử dụng đất, nhà ở, pháp luật yêu cầu phải công chứng, chứng thực, nếu không thì hợp đồng không có hiệu lực pháp lý. Vì vậy, người dân nên hạn chế dùng giấy viết tay, thay vào đó cần lập hợp đồng tặng cho có công chứng để bảo vệ quyền lợi của mình trong tương lai.
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669
Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
