Công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng với vay viết tay
Trong đời sống hiện nay, vay mượn tiền và thế chấp tài sản là giao dịch dân sự phổ biến. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng với hợp đồng vay viết tay. Nhiều người vì muốn tiết kiệm thời gian và chi phí đã tự lập giấy vay mà không qua công chứng, dẫn đến rủi ro pháp lý khi xảy ra tranh chấp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa hai hình thức này, dựa trên các quy định pháp luật mới nhất.
1. Căn cứ pháp lý về công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng
Việc công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng được quy định tại nhiều văn bản pháp luật quan trọng gồm:
Bộ luật Dân sự 2015: Điều 119 quy định hình thức hợp đồng dân sự, Điều 317 và 318 quy định về hợp đồng thế chấp tài sản.
Luật Công chứng 2014: Điều 4, Điều 34 và Điều 35 quy định về giá trị pháp lý của văn bản công chứng, thẩm quyền và phạm vi công chứng.
Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2025): Điều 122 và 168 quy định việc thế chấp quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở phải được công chứng hoặc chứng thực.
Theo đó, hợp đồng vay thế chấp quyền sử dụng đất, nhà ở hoặc tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực. Nếu không tuân thủ hình thức này, hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu theo Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015.
2. Khái niệm và đặc điểm của công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng
Công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng là việc tổ chức hành nghề công chứng xác nhận tính hợp pháp, tính xác thực của hợp đồng vay vốn có kèm tài sản bảo đảm giữa ngân hàng và khách hàng. Sau khi công chứng, hợp đồng có giá trị pháp lý và được sử dụng để đăng ký giao dịch bảo đảm, giúp ngân hàng có quyền xử lý tài sản thế chấp nếu người vay không thực hiện nghĩa vụ trả nợ.
Hợp đồng này thường bao gồm hai phần: hợp đồng tín dụng (về khoản vay) và hợp đồng thế chấp (về tài sản bảo đảm). Sau khi ký kết, hợp đồng sẽ được công chứng viên kiểm tra về năng lực chủ thể, nội dung, hình thức và tài sản thế chấp theo đúng quy định của pháp luật.
Ngược lại, hợp đồng vay viết tay là giấy tờ do các bên tự lập, không được công chứng hoặc chứng thực. Loại hợp đồng này chỉ thể hiện sự thỏa thuận dân sự, có hiệu lực giữa các bên nhưng không được pháp luật bảo đảm về tính chứng cứ và giá trị đối kháng với bên thứ ba.
3. So sánh công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng và hợp đồng vay viết tay
Tiêu chí
Công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng
Hợp đồng vay viết tay
Cơ sở pháp lý
Luật Công chứng 2014, Bộ luật Dân sự 2015, Luật Đất đai 2024
Thỏa thuận dân sự, không có công chứng
Giá trị pháp lý
Có giá trị chứng cứ, không phải chứng minh lại trước tòa
Phải chứng minh tính xác thực khi tranh chấp
Hiệu lực đối kháng với bên thứ ba
Có hiệu lực sau khi đăng ký giao dịch bảo đảm
Không có hiệu lực đối kháng
Mức độ rủi ro
Thấp, được pháp luật bảo vệ
Cao, dễ bị giả mạo hoặc phủ nhận
Chi phí thực hiện
Theo Thông tư 257/2016/TT-BTC, từ 0,1% đến 0,5% giá trị tài sản
Không tốn phí công chứng
Như vậy, công chứng không chỉ là thủ tục bắt buộc mà còn là công cụ bảo vệ quyền lợi pháp lý cho cả bên vay và bên cho vay.
4. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp 1: Anh Minh vay 3 tỷ đồng tại ngân hàng thương mại và thế chấp quyền sử dụng đất tại Quận 7, TP. Hồ Chí Minh. Hợp đồng vay và hợp đồng thế chấp được công chứng tại Văn phòng công chứng A, sau đó được đăng ký giao dịch bảo đảm. Khi anh Minh mất khả năng trả nợ, ngân hàng tiến hành xử lý tài sản thế chấp theo quy định. Việc xử lý diễn ra suôn sẻ, không bị tranh chấp, vì hợp đồng đã được công chứng hợp pháp.
Trường hợp 2: Chị Lan vay của người quen 800 triệu đồng bằng giấy viết tay, có chữ ký hai bên nhưng không công chứng. Sau 2 năm, bên vay không trả nợ, chị Lan khởi kiện. Tuy nhiên, người vay phủ nhận chữ ký và cho rằng chỉ “mượn tạm tiền”. Do không có chứng cứ xác thực, Tòa án buộc chị Lan phải cung cấp thêm bằng chứng, dẫn đến vụ việc kéo dài và khó thu hồi nợ.
Từ hai tình huống trên có thể thấy, việc công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng giúp đảm bảo an toàn pháp lý cao hơn rất nhiều so với hợp đồng viết tay.
Công chứng hợp đồng vay thế chấp ngân hàng là bước quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong giao dịch dân sự. Hợp đồng được công chứng giúp xác định rõ trách nhiệm, nghĩa vụ của bên vay và bên cho vay, đồng thời đảm bảo tính pháp lý khi xảy ra tranh chấp. Ngược lại, hợp đồng vay viết tay tuy đơn giản nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro: khó chứng minh, dễ bị vô hiệu, và không có giá trị đối kháng với bên thứ ba.
Do đó, khi thực hiện giao dịch vay vốn, đặc biệt có tài sản bảo đảm, người dân nên thực hiện công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng được cấp phép. Việc tuân thủ quy định theo Luật Công chứng 2014, Luật Đất đai 2024 và Bộ luật Dân sự 2015 sẽ giúp hợp đồng hợp pháp, an toàn và có giá trị pháp lý bền vững.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
