Vi bằng có thay thế được hợp đồng? Trường hợp nào dùng Vi bằng?
Trong thực tế giao dịch dân sự, nhiều người thường nhầm lẫn giữa hợp đồng được công chứng và vi bằng do Thừa phát lại lập. Không ít trường hợp tin rằng vi bằng có thể “thay thế” cho hợp đồng, từ đó dẫn đến tranh chấp và rủi ro pháp lý không đáng có. Vậy vi bằng có thay thế hợp đồng được không? Trường hợp nào nên dùng vi bằng? Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất pháp lý, hạn chế, và cách sử dụng đúng của vi bằng để bảo vệ quyền lợi của mình.
Theo Điều 36 Nghị định 08/2020/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại:
Vi bằng là văn bản do Thừa phát lại lập, ghi nhận sự kiện, hành vi xảy ra trong thực tế, có giá trị chứng cứ để Tòa án, cơ quan có thẩm quyền xem xét khi giải quyết vụ việc dân sự, hành chính.
Vi bằng không thay thế văn bản công chứng, chứng thực, văn bản hành chính khác.
Trong khi đó, theo Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự. Một số loại hợp đồng bắt buộc phải công chứng (ví dụ: mua bán, chuyển nhượng bất động sản, thế chấp quyền sử dụng đất…).
Như vậy, về bản chất pháp lý, vi bằng chỉ là công cụ ghi nhận sự kiện; còn hợp đồng là sự thỏa thuận tạo ra quyền và nghĩa vụ pháp lý.
Vi bằng có thay thế được hợp đồng không?
Câu trả lời là KHÔNG. Vi bằng không thể thay thế hợp đồng, bởi:
Vi bằng không phải là sự thỏa thuận về quyền và nghĩa vụ, mà chỉ ghi nhận sự kiện, hành vi.
Vi bằng không làm phát sinh hiệu lực chuyển quyền, thay đổi quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản.
Đối với các giao dịch bắt buộc phải lập hợp đồng công chứng (như mua bán nhà, chuyển nhượng quyền sử dụng đất…), việc chỉ lập vi bằng là vi phạm hình thức, giao dịch có thể bị tuyên vô hiệu theo quy định của pháp luật.
Ví dụ: Hai bên mua bán nhà chỉ lập vi bằng xác nhận việc giao tiền và bàn giao nhà, nhưng không ký hợp đồng công chứng. Giao dịch này không làm phát sinh quyền sở hữu hợp pháp cho bên mua, và rủi ro khi xảy ra tranh chấp là rất cao.
Vi bằng có thể được sử dụng trong các trường hợp cần ghi nhận sự kiện để làm chứng cứ về sau, chẳng hạn:
Ghi nhận việc giao nhận tiền, tài sản để phòng ngừa tranh chấp (không nhằm thay thế hợp đồng chuyển nhượng).
Ghi nhận hiện trạng nhà đất, tài sản trước khi cho thuê, trước khi sửa chữa, xây dựng.
Ghi nhận tình trạng vi phạm hợp đồng, tranh chấp dân sự để làm bằng chứng nộp cho Tòa án.
Ghi nhận nội dung các cuộc họp, thỏa thuận miệng, các hành vi xâm phạm quyền lợi của cá nhân, tổ chức.
Vi bằng có giá trị hỗ trợ trong quá trình khởi kiện hoặc giải quyết tranh chấp, nhưng không có khả năng xác lập, thay đổi hay chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự như hợp đồng.
>>> Xem thêm: Công chứng vi bằng có phải bằng chứng hợp pháp khi xảy ra tranh chấp hợp đồng?
Khuyến nghị của chuyên gia
Để đảm bảo an toàn pháp lý trong giao dịch:
Luôn lập hợp đồng theo đúng quy định pháp luật đối với các giao dịch dân sự, đặc biệt là các giao dịch có giá trị lớn hoặc bắt buộc phải công chứng/chứng thực.
Chỉ sử dụng vi bằng như chứng cứ bổ sung, ghi nhận sự kiện để củng cố tính minh bạch, làm căn cứ khi xảy ra tranh chấp.
Tham khảo ý kiến luật sư hoặc tổ chức hành nghề công chứng, Thừa phát lại uy tín trước khi thực hiện giao dịch quan trọng.
>>> Xem thêm: Tất tần tật vềphí công chứng bạn cần biết trước khi giao dịch
Kết luận
Vi bằng và hợp đồng là hai công cụ pháp lý hoàn toàn khác nhau. Vi bằng không thay thế được hợp đồng, và việc sử dụng sai mục đích có thể dẫn đến rủi ro nghiêm trọng, đặc biệt trong các giao dịch liên quan đến bất động sản, tài sản giá trị lớn. Sử dụng vi bằng đúng cách – như một công cụ ghi nhận sự kiện – kết hợp với hợp đồng hợp pháp sẽ giúp các bên bảo vệ quyền lợi của mình hiệu quả, hạn chế tranh chấp về sau.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
