Ai có quyền lập cam kết tài sản riêng: chỉ cá nhân hay cần vợ/chồng đồng ý?
Quyền lập cam kết tài sản riêng là quyền pháp lý cho phép một cá nhân xác định tài sản thuộc sở hữu riêng của mình, ngay cả khi đang trong thời kỳ hôn nhân. Đây là công cụ quan trọng để làm rõ quyền sở hữu, tránh tranh chấp giữa vợ chồng hoặc với bên thứ ba. Vậy quyền này được thực hiện như thế nào? Có cần vợ/chồng đồng ý không? Bài viết sau sẽ phân tích chi tiết dựa trên căn cứ pháp luật và ví dụ minh họa thực tế.
Cam kết tài sản riêng là văn bản xác nhận một tài sản thuộc sở hữu cá nhân của vợ hoặc chồng, bất kể được hình thành trước hay trong thời kỳ hôn nhân. Văn bản này có thể lập một bên hoặc hai bên cùng thỏa thuận.
Cam kết tài sản riêng thường được sử dụng trong các tình huống:
Mua bán tài sản muốn đứng tên một người
Làm thủ tục vay vốn, thế chấp
Phòng ngừa tranh chấp tài sản chung/sau ly hôn
2. Căn cứ pháp lý về quyền lập cam kết tài sản riêng
2.1. Luật Hôn nhân và Gia đình
>>> Xem thêm: Top 10 Văn phòng công chứng uy tín cao, được người dân tin tưởng tại Hà Nội
Theo Điều 43 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, tài sản riêng của vợ hoặc chồng bao gồm:
Tài sản có trước khi kết hôn
Tài sản được thừa kế, tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân
Tài sản được chia riêng theo thỏa thuận
Tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu cá nhân
Điều 44 cùng luật quy định:
“Vợ, chồng có quyền sở hữu, sử dụng, định đoạt tài sản riêng của mình mà không cần sự đồng ý của người kia.”
2.2. Luật Công chứng 2014
Theo khoản 1 Điều 38 Luật Công chứng 2014, vợ chồng có quyền lập văn bản xác định tài sản là riêng hoặc chung và có thể công chứng để đảm bảo giá trị pháp lý trong giao dịch.
3. Ai có quyền lập cam kết tài sản riêng?
3.1. Cá nhân sở hữu tài sản riêng có toàn quyền lập cam kết
Nếu tài sản thuộc sở hữu riêng rõ ràng (ví dụ: được tặng, thừa kế riêng hoặc có trước hôn nhân), người đó có quyền tự lập cam kết tài sản riêng mà không cần sự đồng ý của vợ/chồng.
Nếu tài sản được tạo lập trong hôn nhân và không có căn cứ rõ ràng để xác định là riêng, hoặc là tài sản chung nhưng muốn xác lập thành riêng, thì bắt buộc phải có sự đồng ý của người còn lại.
Ví dụ: Chị An và chồng cùng góp tiền mua đất nhưng chỉ đứng tên chị. Để xác lập đó là tài sản riêng, chị cần lập cam kết với sự đồng thuận và chữ ký của chồng. Văn bản nên được công chứng để làm bằng chứng pháp lý.
4. Lập cam kết tài sản riêng có cần công chứng?
4.1. Nên công chứng để tăng tính pháp lý
Dù không bắt buộc, việc công chứng cam kết tài sản riêng được khuyến nghị để đảm bảo hiệu lực đối kháng với bên thứ ba, nhất là trong các giao dịch như:
Mua bán bất động sản
Thế chấp tài sản
Đăng ký quyền sở hữu
4.2. Khi nào không cần công chứng?
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng thế chấp và vai trò của công chứng viên trong đảm bảo tính minh bạch: công chứng hợp đồng thế chấp.
Với tài sản không đăng ký quyền sở hữu như tiền mặt, vàng, xe máy… và không có tranh chấp, văn bản cam kết tài sản riêng có thể lập ở dạng giấy tay, có người làm chứng nếu cần.
5. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp 1: Anh Khánh nhận thừa kế riêng một mảnh đất từ mẹ trong thời kỳ hôn nhân. Anh lập văn bản để bảo đảm cho khoản vay ngân hàng. Trong trường hợp này, anh có thể tự lập cam kết, không cần vợ đồng ý.
Trường hợp 2: Chị Tuyết mua căn hộ trong hôn nhân, dùng cả tiền tiết kiệm trước hôn nhân và tiền lương hiện tại. Vì không chứng minh được nguồn gốc riêng 100%, nếu muốn lập cam kết tài sản riêng thì phải có sự đồng ý và chữ ký của chồng.
6. Lưu ý khi lập cam kết tài sản riêng
Phân biệt rõ tài sản riêng và tài sản chung theo quy định của pháp luật
Nên lập văn bản thỏa thuận chung nếu tài sản có yếu tố tranh chấp
Công chứng cam kết tài sản riêng để nâng cao hiệu lực pháp lý
Giữ hồ sơ đầy đủ về nguồn gốc hình thành tài sản
Tham khảo tư vấn pháp lý nếu có nghi ngờ về quyền sở hữu
>>>Xem thêm: “Bạn đang muốn lập di chúc nhưng không biết thủ tục Công chứng di chúc thế nào? Bật mí quy trình đơn giản ai cũng có thể làm được!”
Kết luận
Đây là quyền cá nhân nhưng phải thực hiện trên cơ sở đúng quy định pháp luật. Trong nhiều trường hợp, việc lập một mình là đủ, nhưng cũng có trường hợp bắt buộc phải có sự đồng thuận của vợ/chồng. Để phòng tránh tranh chấp và rủi ro pháp lý, việc lập và công chứng cam kết tài sản riêng nên được thực hiện cẩn trọng, minh bạch.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
