Xử phạt vi phạm khi công chứng ngoài trụ sở trái quy định
Công chứng ngoài trụ sở là cơ chế pháp lý cần thiết nhằm bảo đảm quyền tiếp cận dịch vụ công chứng của người dân trong những trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, không phải mọi hoạt động công chứng ngoài trụ sở đều hợp pháp. Khi việc công chứng được thực hiện không đúng căn cứ, không đúng trình tự hoặc bị lợi dụng vì mục đích trái pháp luật, xử phạt công chứng ngoài trụ sở là hậu quả pháp lý tất yếu. Việc nhận diện đúng các hành vi vi phạm và chế tài xử lý có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật công chứng.
>>> Xem thêm: Văn phòng Công chứng có được quyền từ chối công chứng không? – Phân tích từ thực tiễn
1. Thế nào là công chứng ngoài trụ sở trái quy định?
Theo Luật Công chứng năm 2024, công chứng ngoài trụ sở chỉ được thực hiện khi người yêu cầu công chứng không thể đến trụ sở vì lý do chính đáng và việc công chứng đó không vi phạm nguyên tắc hành nghề.
Công chứng ngoài trụ sở bị coi là trái quy định khi thuộc một trong các trường hợp sau:
Không có lý do chính đáng nhưng vẫn thực hiện ngoài trụ sở
Lợi dụng công chứng ngoài trụ sở để né tránh việc kiểm soát hồ sơ
Thực hiện công chứng ngoài trụ sở vì mục đích vụ lợi
Không bảo đảm điều kiện xác minh ý chí tự nguyện, năng lực hành vi
Không ghi nhận đầy đủ hoàn cảnh công chứng trong lời chứng
Trong các trường hợp này, hành vi công chứng ngoài trụ sở không còn là ngoại lệ hợp pháp mà trở thành hành vi vi phạm pháp luật.
Việc xử phạt công chứng ngoài trụ sở được đặt trên các căn cứ pháp lý chủ yếu sau:
Luật Công chứng 2024
Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp
Quy định về trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên
Pháp luật xác định rõ: công chứng viên phải hành nghề độc lập, khách quan, trung thực, chịu trách nhiệm trước pháp luật về văn bản công chứng và hoạt động công chứng của mình.
3. Các hành vi vi phạm phổ biến khi công chứng ngoài trụ sở
3.1. Công chứng ngoài trụ sở không có lý do chính đáng
Đây là hành vi vi phạm phổ biến nhất trong thực tiễn. Việc công chứng được thực hiện tại nhà riêng, quán cà phê, địa điểm giao dịch tự phát mà không có căn cứ hợp pháp sẽ bị coi là vi phạm quy định về địa điểm hành nghề.
Hành vi này làm suy giảm tính minh bạch, tiềm ẩn nguy cơ hợp thức hóa các giao dịch không lành mạnh.
3.2. Không trực tiếp xác minh năng lực hành vi và ý chí tự nguyện
Trong công chứng ngoài trụ sở, công chứng viên có nghĩa vụ:
Nếu công chứng viên thực hiện mang tính hình thức, không xác minh đầy đủ, hành vi này có thể bị xử phạt công chứng ngoài trụ sở do vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nghề nghiệp.
3.3. Lợi dụng công chứng ngoài trụ sở để hợp thức hóa giao dịch trái pháp luật
Một số trường hợp công chứng ngoài trụ sở nhằm:
Hợp thức hóa giao dịch giả tạo
Che giấu việc tẩu tán tài sản
Tránh sự kiểm tra của cơ quan có thẩm quyền
Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng, không chỉ bị xử phạt hành chính mà còn có thể phát sinh trách nhiệm dân sự hoặc trách nhiệm pháp lý khác.
>>> Xem thêm: Người thân mất ở nước ngoài, công chứng thừa kế tại Việt Nam có được không?
4. Hình thức xử phạt đối với hành vi công chứng ngoài trụ sở trái quy định
Tùy tính chất, mức độ vi phạm, xử phạt công chứng ngoài trụ sở có thể bao gồm:
Phạt tiền đối với công chứng viên hoặc tổ chức hành nghề công chứng
Buộc khắc phục hậu quả, hủy bỏ hoặc sửa đổi văn bản công chứng vi phạm
Tạm đình chỉ hành nghề công chứng
Thu hồi thẻ công chứng viên trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng hoặc tái phạm
Ngoài ra, nếu hành vi vi phạm gây thiệt hại, công chứng viên còn phải bồi thường theo quy định của pháp luật dân sự.
5. Mối liên hệ giữa xử phạt công chứng ngoài trụ sở và hủy văn bản công chứng
Cần lưu ý rằng:
Việc bị xử phạt hành chính không đương nhiên làm văn bản công chứng vô hiệu
Tuy nhiên, nếu vi phạm làm ảnh hưởng đến tính hợp pháp của giao dịch, Tòa án có thể tuyên hủy văn bản công chứng
Trong thực tiễn, nhiều vụ việc vừa phát sinh xử phạt hành chính, vừa dẫn đến tranh chấp dân sự liên quan đến hiệu lực của hợp đồng, giao dịch đã được công chứng ngoài trụ sở.
6. Cách phòng tránh rủi ro bị xử phạt khi công chứng ngoài trụ sở
Để tránh bị xử phạt công chứng ngoài trụ sở, cần lưu ý:
Chỉ thực hiện công chứng ngoài trụ sở khi có căn cứ pháp lý rõ ràng
Ghi nhận đầy đủ lý do, hoàn cảnh công chứng trong lời chứng
Tuân thủ chặt chẽ trình tự, thủ tục công chứng
Không thỏa hiệp với các yêu cầu trái pháp luật của người yêu cầu công chứng
Việc tuân thủ nghiêm các nguyên tắc hành nghề là yếu tố then chốt bảo vệ công chứng viên và giá trị pháp lý của văn bản công chứng.
7. Kết luận
Xử phạt công chứng ngoài trụ sở là cơ chế cần thiết nhằm bảo đảm kỷ cương, đạo đức và tính minh bạch trong hoạt động công chứng. Công chứng ngoài trụ sở chỉ thực sự có giá trị khi được thực hiện đúng căn cứ, đúng quy trình và đúng trách nhiệm nghề nghiệp. Mọi hành vi lợi dụng hình thức này để hợp thức hóa giao dịch trái pháp luật đều có thể dẫn đến chế tài nghiêm khắc và hậu quả pháp lý lâu dài.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
