Các bên có được thỏa thuận hủy văn bản công chứng?
Trong thực tiễn giao dịch dân sự, không ít trường hợp các bên sau khi đã ký và công chứng văn bản lại không còn nhu cầu thực hiện giao dịch như đã thỏa thuận ban đầu. Khi đó, vấn đề đặt ra là liệu các bên có thể thỏa thuận hủy văn bản công chứng hay không và việc hủy này có được pháp luật công nhận hay không. Đây là nội dung thường bị hiểu sai giữa “hủy bỏ giao dịch” và “chấm dứt hiệu lực văn bản công chứng”. Bài viết dưới đây phân tích rõ căn cứ pháp lý và điều kiện để hủy văn bản công chứng theo yêu cầu của các bên.
1. Có được hủy văn bản công chứng theo thỏa thuận không?
Pháp luật không cấm các bên thỏa thuận chấm dứt giao dịch đã được công chứng, nhưng việc hủy văn bản công chứng không diễn ra một cách tự động.
Theo “Điều 51 Luật Công chứng 2014”, việc sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ hợp đồng, giao dịch đã được công chứng chỉ được thực hiện khi có sự thỏa thuận, cam kết bằng văn bản của tất cả các bên tham gia hợp đồng, giao dịch đó.
Như vậy, thỏa thuận hủy văn bản công chứng là hợp pháp nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện luật định.
2. Phân biệt hủy văn bản công chứng và hủy giao dịch dân sự
Đây là điểm rất dễ nhầm lẫn trong thực tiễn.
Hủy giao dịch dân sự là việc chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bên theo thỏa thuận hoặc theo quy định pháp luật.
Hủy văn bản công chứng là việc chấm dứt giá trị pháp lý của văn bản đã được công chứng ghi nhận giao dịch đó.
Trong trường hợp các bên chỉ thỏa thuận không tiếp tục thực hiện giao dịch, nhưng không lập văn bản hủy công chứng đúng thủ tục, thì văn bản công chứng vẫn tồn tại về mặt pháp lý.
3. Điều kiện để thỏa thuận hủy văn bản công chứng hợp pháp
3.1. Có sự thống nhất ý chí của tất cả các bên
Việc hủy chỉ hợp pháp khi toàn bộ các bên đã ký vào văn bản công chứng trước đó đều đồng ý.
Theo “Điều 51 Luật Công chứng 2014”, nếu thiếu chữ ký của một bên thì không đủ căn cứ để thực hiện việc hủy.
3.2. Các bên có đầy đủ năng lực hành vi dân sự
Tại thời điểm lập văn bản hủy, các bên phải có năng lực hành vi dân sự phù hợp.
Nếu một bên mất năng lực, bị hạn chế năng lực hoặc chết thì không thể áp dụng cơ chế thỏa thuận hủy văn bản công chứng, mà phải giải quyết theo thủ tục khác (thường là qua Tòa án).
3.3. Văn bản công chứng chưa phát sinh quyền lợi cho bên thứ ba
Nếu giao dịch đã được thực hiện và phát sinh quyền, lợi ích hợp pháp của người thứ ba ngay tình, thì việc thỏa thuận hủy có thể không được công nhận.
Theo “Điều 133 Bộ luật Dân sự 2015”, quyền lợi của người thứ ba ngay tình trong giao dịch dân sự vô hiệu được pháp luật bảo vệ trong những điều kiện nhất định.
>>> Xem thêm: Chia sẻ kinh nghiệm thực tế khi sử dụngdịch vụ sổ đỏ tại Hà Nội
4. Thủ tục hủy văn bản công chứng theo yêu cầu của các bên
Việc hủy không thể chỉ lập giấy tay hoặc thỏa thuận miệng.
Các bước cơ bản gồm:
Các bên cùng lập văn bản thỏa thuận hủy;
Văn bản này phải được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng đã công chứng giao dịch trước đó hoặc tổ chức khác có thẩm quyền;
Xuất trình bản chính văn bản công chứng cần hủy và giấy tờ liên quan.
Văn bản hủy có hiệu lực kể từ thời điểm được công chứng, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác phù hợp pháp luật.
5. Hệ quả pháp lý của việc hủy văn bản công chứng theo thỏa thuận
Khi thỏa thuận hủy văn bản công chứng hợp pháp:
Giao dịch được coi là chấm dứt theo ý chí các bên;
Các quyền và nghĩa vụ chưa thực hiện không tiếp tục phát sinh;
Các bên có nghĩa vụ hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, nếu có thỏa thuận hoặc theo nguyên tắc chung của pháp luật dân sự.
Theo “Điều 427 Bộ luật Dân sự 2015”, khi hợp đồng bị hủy bỏ thì các bên không phải tiếp tục thực hiện nghĩa vụ, trừ thỏa thuận về phạt vi phạm và bồi thường thiệt hại.
6. Khi nào không thể hủy văn bản công chứng bằng thỏa thuận?
Không phải mọi trường hợp đều có thể áp dụng cơ chế này.
Việc thỏa thuận hủy sẽ không phù hợp nếu:
Chỉ một bên yêu cầu hủy;
Có tranh chấp phát sinh;
Có dấu hiệu ép buộc, lừa dối;
Giao dịch vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.
Trong các trường hợp trên, việc hủy văn bản công chứng phải được thực hiện thông qua phán quyết của Tòa án.
7. Trách nhiệm của công chứng viên khi lập văn bản hủy
Công chứng viên có trách nhiệm:
Giải thích rõ hậu quả pháp lý của việc hủy;
Kiểm tra ý chí tự nguyện của các bên;
Từ chối công chứng văn bản hủy nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Theo “Điều 7 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải tuân thủ nguyên tắc khách quan, trung thực và chịu trách nhiệm về văn bản công chứng do mình thực hiện.
Kết luận
Hủy văn bản công chứng theo yêu cầu của các bên là cơ chế pháp lý hợp pháp nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện luật định. Tuy nhiên, thỏa thuận hủy văn bản công chứng không chỉ là sự thống nhất ý chí mà còn phải được thực hiện đúng trình tự, thủ tục và bảo đảm không xâm phạm quyền lợi của người thứ ba. Việc hiểu đúng bản chất pháp lý của hình thức hủy này giúp các bên hạn chế tranh chấp và rủi ro phát sinh về sau.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
