Từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất: quy định mới nhất
Trong các giao dịch nhà đất, công chứng hợp đồng là bước bắt buộc để đảm bảo tính pháp lý, hạn chế tranh chấp về sau. Tuy nhiên, không phải hồ sơ nào cũng được chấp nhận công chứng. Có những trường hợp công chứng viên buộc phải từ chối theo quy định của pháp luật. Vậy, từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất được áp dụng trong những trường hợp nào, căn cứ vào đâu, và người dân cần xử lý ra sao?
>>> Xem thêm: Bạn đang tìm một văn phòng công chứng uy tín, nhanh chóng và minh bạch?
1. Căn cứ pháp lý về việc từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất
Các văn bản pháp luật hiện hành quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của công chứng viên khi xem xét hồ sơ, bao gồm:
Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2023): Điều 44 quy định công chứng viên có quyền từ chối công chứng khi hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật hoặc không đầy đủ giấy tờ cần thiết.
Bộ luật Dân sự 2015: Điều 117, Điều 122, Điều 123 quy định điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự; nếu không đáp ứng sẽ vô hiệu.
Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024): quy định điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất (Điều 188). Đất đai không đủ điều kiện giao dịch thì hợp đồng mua bán sẽ không được công chứng.
Như vậy, việc từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất phải có căn cứ pháp lý rõ ràng, tránh gây thiệt hại cho người yêu cầu.
2. Các trường hợp bị từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất
2.1 Người tham gia giao dịch không đủ điều kiện pháp lý
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, chủ thể tham gia giao dịch phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Nếu công chứng viên phát hiện một bên mất năng lực hành vi dân sự hoặc chưa đủ tuổi theo quy định, hợp đồng sẽ bị từ chối công chứng.
Ví dụ: Con trai 17 tuổi tự ý ký hợp đồng bán mảnh đất đứng tên mình mà chưa đủ tuổi thành niên theo pháp luật.
2.2 Nhà đất không đủ điều kiện chuyển nhượng
Theo Điều 188 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024), nhà đất chỉ được chuyển nhượng khi có:
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà;
Không có tranh chấp;
Không bị kê biên thi hành án;
Đang trong thời hạn sử dụng.
Nếu thiếu một trong các điều kiện này, công chứng viên có quyền từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất.
2.3 Nội dung hợp đồng vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội
Theo Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng có nội dung trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội là vô hiệu. Công chứng viên không thể chứng nhận trong trường hợp này.
Ví dụ: Hợp đồng mua bán nhà đất có mục đích rửa tiền hoặc trốn thuế.
2.4 Hồ sơ, giấy tờ không đầy đủ, giả mạo
Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014 (sửa đổi 2023), công chứng viên sẽ từ chối nếu phát hiện giấy tờ giả mạo, bị sửa chữa hoặc không đủ giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hợp pháp.
2.5 Hợp đồng không đúng hình thức pháp luật quy định
Hợp đồng mua bán nhà đất bắt buộc phải được lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực. Nếu hợp đồng không tuân thủ hình thức này, công chứng viên sẽ không chứng nhận.
3. Trách nhiệm của công chứng viên khi từ chối công chứng
Khi từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất, công chứng viên phải:
Giải thích rõ lý do từ chối cho người yêu cầu;
Dẫn chiếu quy định pháp luật liên quan;
Lập văn bản từ chối (nếu người yêu cầu có đề nghị).
Trường hợp từ chối sai, công chứng viên có thể bị xử lý kỷ luật hoặc bồi thường thiệt hại theo Điều 38 Luật Công chứng 2014.
4. Ví dụ thực tế về việc từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất
Anh A và chị B đến văn phòng công chứng để ký hợp đồng mua bán một căn nhà tại Hà Nội. Tuy nhiên, khi kiểm tra hồ sơ, công chứng viên phát hiện căn nhà đang bị kê biên để thi hành án dân sự.
Căn cứ Điều 188 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024), căn nhà này không đủ điều kiện chuyển nhượng. Do đó, công chứng viên đã từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất. Quyết định này hợp pháp và giúp ngăn ngừa rủi ro tranh chấp cho bên mua.
Từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất không phải là sự tùy tiện của công chứng viên mà được quy định rõ trong các văn bản pháp luật mới nhất. Người dân trước khi thực hiện giao dịch cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, kiểm tra tình trạng pháp lý của nhà đất và tuân thủ các điều kiện chuyển nhượng để tránh bị từ chối. Trong trường hợp công chứng viên từ chối sai quy định, người dân có thể khiếu nại để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
