Tài sản chung nhưng công chứng sai: Có hủy được không?
Tài sản chung luôn là đối tượng nhạy cảm trong các giao dịch dân sự do liên quan đến quyền lợi của nhiều chủ thể. Trên thực tế, không ít văn bản công chứng bị yêu cầu hủy bỏ khi phát hiện giao dịch liên quan đến tài sản chung nhưng thiếu sự đồng thuận hoặc vi phạm quy định pháp luật. Khi đó, vấn đề hủy công chứng tài sản chung đặt ra nhiều hệ quả pháp lý phức tạp, đặc biệt trong quan hệ hôn nhân, hộ gia đình hoặc đồng sở hữu. Bài viết dưới đây phân tích căn cứ pháp luật và cách xử lý khi hủy văn bản công chứng liên quan đến tài sản chung.
>>> Xem thêm: Những giấy tờ cần mang theo khi đi công chứng tại văn phòng công chứng
1. Tài sản chung trong giao dịch công chứng được hiểu như thế nào?
Tài sản chung là tài sản thuộc sở hữu của từ hai chủ thể trở lên, trong đó mỗi chủ thể có quyền, nghĩa vụ đối với toàn bộ tài sản theo phần hoặc không theo phần.
Theo “Điều 207 Bộ luật Dân sự 2015”, sở hữu chung bao gồm sở hữu chung theo phần và sở hữu chung hợp nhất. Đối với từng loại sở hữu chung, điều kiện định đoạt tài sản có những yêu cầu pháp lý khác nhau.
2. Khi nào văn bản công chứng liên quan đến tài sản chung có thể bị hủy?
Văn bản công chứng có thể bị hủy nếu giao dịch vi phạm điều kiện về chủ thể, ý chí hoặc quyền định đoạt tài sản.
Các trường hợp thường gặp dẫn đến hủy công chứng tài sản chung gồm:
Không có sự đồng ý của tất cả các đồng sở hữu;
Việc định đoạt tài sản chung vượt quá phạm vi đại diện;
Tài sản chung của vợ chồng nhưng chỉ một bên ký kết;
Nhầm lẫn về loại tài sản chung theo phần hay hợp nhất.
3. Căn cứ pháp luật để hủy văn bản công chứng liên quan đến tài sản chung
Theo “Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015”, giao dịch dân sự chỉ có hiệu lực khi chủ thể có quyền định đoạt đối với tài sản.
Đối với tài sản chung, “Điều 218 Bộ luật Dân sự 2015” quy định việc định đoạt tài sản chung phải có sự thỏa thuận của tất cả các đồng sở hữu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Khi điều kiện này không được bảo đảm, giao dịch bị vô hiệu và văn bản công chứng tương ứng có thể bị hủy theo “Điều 52 Luật Công chứng 2014”.
>>> Xem thêm: Những lỗi thường gặp khi làm sổ đỏ và cáchdịch vụ sổ đỏ hỗ trợ khắc phục
4. Hủy công chứng tài sản chung trong quan hệ vợ chồng
Đây là dạng tranh chấp phổ biến nhất trong thực tiễn.
Theo “Điều 35 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014”, việc định đoạt tài sản chung của vợ chồng phải có sự thỏa thuận của cả hai. Nếu một bên tự ý ký hợp đồng công chứng liên quan đến tài sản chung mà không có sự đồng ý của bên còn lại, thì giao dịch có thể bị tuyên vô hiệu.
Trong trường hợp này, hủy công chứng tài sản chung là hệ quả pháp lý tất yếu khi bên còn lại yêu cầu bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình.
5. Hủy văn bản công chứng đối với tài sản chung của hộ gia đình, dòng họ
Đối với tài sản chung của hộ gia đình hoặc nhiều người đồng sở hữu, việc công chứng giao dịch càng đòi hỏi chặt chẽ về chủ thể.
Nếu văn bản công chứng chỉ có chữ ký của một hoặc một số thành viên nhưng không đại diện hợp pháp cho toàn bộ nhóm đồng sở hữu, thì giao dịch không đáp ứng điều kiện có hiệu lực và có thể bị hủy.
6. Hệ quả pháp lý khi hủy văn bản công chứng liên quan đến tài sản chung
Khi văn bản công chứng bị hủy:
Giao dịch bị coi là vô hiệu;
Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Quyền sở hữu đối với tài sản chung được khôi phục như trước khi giao dịch được xác lập.
Theo “Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015”, bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường; nếu nhiều bên cùng có lỗi, trách nhiệm được xác định theo mức độ lỗi.
7. Trách nhiệm của công chứng viên trong giao dịch tài sản chung
Công chứng viên có nghĩa vụ kiểm tra kỹ quyền định đoạt tài sản và tình trạng pháp lý của tài sản chung.
Theo “Điều 7 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải hành nghề độc lập, khách quan, trung thực. Nếu công chứng viên bỏ qua việc xác minh quyền sở hữu chung, dẫn đến hủy công chứng tài sản chung, thì có thể phát sinh trách nhiệm bồi thường theo “Điều 38 Luật Công chứng 2014”.
Kết luận
Hủy văn bản công chứng liên quan đến tài sản chung là hệ quả pháp lý xuất phát từ việc vi phạm điều kiện định đoạt tài sản của nhiều chủ thể. Hủy công chứng tài sản chung không chỉ làm giao dịch vô hiệu mà còn kéo theo trách nhiệm dân sự của các bên liên quan. Việc hiểu đúng bản chất tài sản chung và tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật là yếu tố then chốt để bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch công chứng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
