Trong giao dịch mua bán, tặng cho, thừa kế bất động sản, công chứng hợp đồng, giấy tờ liên quan đến quyền sử dụng đất là bước bắt buộc để bảo đảm giá trị pháp lý. Tuy nhiên, không phải lúc nào hồ sơ đất đai cũng được chấp nhận. Có nhiều trường hợp bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai, gây khó khăn cho người dân. Vậy căn cứ pháp lý là gì và quy trình xử lý ra sao? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết dựa trên quy định mới nhất.
>>> Xem thêm: Công chứng thuê nhà an toàn cùng văn phòng công chứng.
1. Căn cứ pháp lý về từ chối công chứng hồ sơ đất đai
Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2023), công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu:
-
Hồ sơ không đầy đủ, giả mạo hoặc không hợp pháp.
-
Nội dung hợp đồng, giao dịch vi phạm điều cấm của luật, trái đạo đức xã hội.
-
Người yêu cầu công chứng không có năng lực hành vi dân sự hoặc không tự nguyện.
Ngoài ra, đối với hồ sơ đất đai, còn căn cứ vào:
-
Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024): quy định điều kiện chuyển nhượng, tặng cho, thừa kế đất đai.
-
Nghị định 43/2014/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 10/2023/NĐ-CP): hướng dẫn thi hành Luật Đất đai.
2. Các trường hợp thường bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai
2.1 Đất chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Nếu đất chưa được cấp sổ đỏ, công chứng viên có quyền từ chối công chứng theo Điều 188 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024).
2.2 Đất đang có tranh chấp hoặc bị kê biên
Khi đất đang trong quá trình giải quyết tranh chấp, bị kê biên thi hành án, công chứng viên buộc phải từ chối.
2.3 Hồ sơ nhân thân, giấy tờ pháp lý không hợp lệ
Ví dụ: CMND/CCCD hết hạn, sổ hộ khẩu không còn giá trị, giấy tờ bị tẩy xóa.
2.4 Người yêu cầu công chứng không đủ điều kiện pháp lý
Trường hợp người sử dụng đất chưa đủ tuổi, mất năng lực hành vi dân sự mà không có người đại diện hợp pháp.
>>> Xem thêm: Chuyên viên tư vấn tận tâm cùng Dịch vụ sổ đỏ.
3. Quy trình xử lý khi bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai
3.1 Yêu cầu văn bản nêu rõ lý do từ chối
Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải lập văn bản nêu rõ lý do từ chối. Người dân cần giữ lại văn bản này để làm cơ sở xử lý.
3.2 Bổ sung, chỉnh sửa hồ sơ
Nếu lý do từ chối là do thiếu hoặc sai giấy tờ, người dân có thể bổ sung để tiếp tục công chứng.
3.3 Khiếu nại tại tổ chức hành nghề công chứng
Người dân có thể gửi đơn khiếu nại đến Trưởng Văn phòng công chứng/Phòng công chứng để được xem xét lại.
3.4 Khiếu nại lên Sở Tư pháp
Nếu không đồng ý với kết quả giải quyết lần đầu, người dân có thể gửi khiếu nại lên Sở Tư pháp – cơ quan quản lý trực tiếp hoạt động công chứng.
3.5 Khởi kiện tại Tòa án khi bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai
Trường hợp từ chối công chứng trái pháp luật, gây thiệt hại về kinh tế hoặc quyền lợi, người dân có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân theo Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
4. Ví dụ minh họa thực tế về từ chối công chứng hồ sơ đất đai
Ông A muốn công chứng hợp đồng chuyển nhượng thửa đất đã có sổ đỏ. Hồ sơ đầy đủ, nhưng công chứng viên từ chối với lý do “đất đang trong diện quy hoạch”. Tuy nhiên, sau khi ông A yêu cầu cung cấp văn bản chứng minh, công chứng viên không đưa ra được căn cứ pháp lý. Ông A đã gửi khiếu nại lên Sở Tư pháp. Sau khi kiểm tra, Sở xác định việc từ chối không có cơ sở, Văn phòng công chứng buộc phải tiếp nhận hồ sơ.
>>> Xem thêm: Cần công chứng gấp cuối tuần? Hãy đến Văn phòng công chứng làm việc thứ 7 chủ nhật.
Kết luận
Việc từ chối công chứng hồ sơ đất đai chỉ hợp pháp khi có căn cứ rõ ràng theo Luật Công chứng và Luật Đất đai. Người dân cần:
-
Nắm rõ các trường hợp hợp pháp để tránh bị gây khó dễ.
-
Yêu cầu văn bản nêu rõ lý do từ chối.
-
Khiếu nại hoặc khởi kiện nếu việc từ chối trái quy định, gây thiệt hại.
Như vậy, nắm chắc quy trình xử lý giúp người dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong các giao dịch đất đai.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Tranh chấp đất đai: Cần làm gì nếu hàng xóm cố tình xây lấn?
>>> Công chứng viên từ chối công chứng khi nào?
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com