Lấn chiếm đất chưa có sổ đỏ: Trình tự giải quyết tại tòa án
Lấn chiếm đất không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) là tình trạng diễn ra khá phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt ở khu vực ngoại thành hoặc đất thừa kế chưa kịp sang tên. Vậy khi gặp trường hợp này, giải quyết lấn chiếm đất không sổ đỏ theo pháp luật được thực hiện như thế nào?
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng nào hỗ trợ công chứng giấy tờ cho người nước ngoài?
1. Thế nào là lấn chiếm đất không sổ đỏ? ⚖️
Lấn đất: Người sử dụng đất tự ý mở rộng diện tích đất của mình bằng cách chiếm một phần đất liền kề không thuộc quyền sử dụng.
Chiếm đất: Tự ý sử dụng đất mà không được Nhà nước giao, cho thuê hoặc không có quyền sử dụng hợp pháp.
📌 Trường hợp đất chưa có sổ đỏ: Người đang sử dụng đất chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhưng vẫn có thể được pháp luật công nhận quyền sử dụng hợp pháp nếu đáp ứng các điều kiện tại Điều 100 và Điều 101 Luật Đất đai 2013.
👉 Như vậy, “giải quyết lấn chiếm đất không sổ đỏ” là việc xử lý hành vi lấn, chiếm đất đối với những thửa đất chưa được cấp giấy chứng nhận, theo đúng quy định pháp luật.
2. Căn cứ pháp lý để giải quyết lấn chiếm đất không sổ đỏ 📜
Một số văn bản quan trọng:
Luật Đất đai 2013
Điều 12: Nghiêm cấm hành vi lấn, chiếm đất đai.
Điều 100, 101: Quy định về công nhận quyền sử dụng đất đối với đất không có giấy tờ.
Điều 202: Bắt buộc hòa giải tại UBND xã trước khi đưa tranh chấp ra Tòa án.
Nghị định 91/2019/NĐ-CP: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, bao gồm hành vi lấn chiếm đất.
Bộ luật Tố tụng dân sự 2015: Trình tự, thủ tục khởi kiện giải quyết tại Tòa án.
>>> Xem thêm: Cập nhật bảng phí công chứng mới nhất năm 2025
3. Quy trình giải quyết lấn chiếm đất không sổ đỏ 🛠️
3.1. Hòa giải tại cơ sở 🏘️
Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, tranh chấp đất đai trước hết phải hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn.
Nếu hòa giải thành → lập biên bản, các bên thực hiện theo thỏa thuận.
Nếu hòa giải không thành → các bên có quyền nộp đơn khởi kiện tại Tòa án.
3.2. Nộp đơn khởi kiện tại Tòa án 📝
Hồ sơ khởi kiện gồm:
Đơn khởi kiện tranh chấp đất đai.
Biên bản hòa giải không thành tại UBND xã.
Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (nếu có: giấy tờ mua bán, thừa kế, kê khai đất đai…).
📌 Lưu ý: Ngay cả khi chưa có sổ đỏ, người khởi kiện vẫn có thể cung cấp chứng cứ về quá trình sử dụng đất lâu dài, ổn định để được Tòa án xem xét theo Điều 101 Luật Đất đai 2013.
3.3. Quá trình xét xử tại Tòa án ⚖️
Tòa án sẽ xác minh nguồn gốc đất, thời điểm sử dụng, công sức đóng góp và hành vi lấn chiếm.
Nếu đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của nguyên đơn, Tòa án buộc bên lấn chiếm phải trả lại đất và có thể bồi thường thiệt hại.
Trường hợp cả hai bên đều chưa có giấy tờ, Tòa án sẽ căn cứ vào hồ sơ địa chính, lời khai nhân chứng, biên bản đo đạc thực tế…
4. Ví dụ thực tế về giải quyết lấn chiếm đất không sổ đỏ 📍
Anh E sử dụng 300m² đất từ năm 1995, chưa được cấp sổ đỏ nhưng có xác nhận của UBND xã về sử dụng ổn định, không tranh chấp. Năm 2022, hàng xóm lấn sang 50m² đất để xây hàng rào.
Hai bên hòa giải tại UBND xã không thành.
Anh E khởi kiện ra Tòa. 👉 Kết quả: Tòa án căn cứ Điều 101 Luật Đất đai 2013 công nhận quyền sử dụng đất của anh E và buộc hàng xóm trả lại diện tích 50m² đã lấn chiếm.
Giải quyết lấn chiếm đất không sổ đỏ đòi hỏi phải tuân theo đúng trình tự pháp luật: hòa giải tại cơ sở, khởi kiện tại Tòa án, cung cấp chứng cứ chứng minh quyền sử dụng đất hợp pháp. Dù chưa có sổ đỏ, người sử dụng đất vẫn có thể được bảo vệ quyền lợi nếu chứng minh được việc sử dụng đất ổn định, lâu dài.
⚖️ Để tránh rủi ro pháp lý, người dân nên nhanh chóng hoàn tất thủ tục cấp sổ đỏ và kiên quyết xử lý khi bị lấn chiếm đất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
