Sống thử chia tay: Tài sản chung được chia ra sao?
Trong những năm gần đây, quan hệ sống chung như vợ chồng nhưng không đăng ký kết hôn ngày càng phổ biến, kéo theo nhiều vụ tranh chấp tài sản khi sống thử. Khi chia tay, việc phân chia tài sản thường trở nên phức tạp do thiếu thỏa thuận rõ ràng hoặc không chứng minh được đóng góp của mỗi bên. Pháp luật Việt Nam hiện hành có quy định riêng cho trường hợp này, giúp xác định quyền sở hữu, nghĩa vụ tài chính và bồi thường thiệt hại nếu có. Bài viết dưới đây phân tích từng tình huống cụ thể và hướng xử lý hiệu quả khi phát sinh mâu thuẫn.
>>> Xem thêm: Những điều không bao giờ nên nói khi làm việc với văn phòng công chứng
1. Sống thử không đăng ký kết hôn – pháp luật điều chỉnh thế nào?
1.1. Không được coi là vợ chồng hợp pháp
Theo “Điều 14 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014”, nam nữ sống chung như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quan hệ vợ chồng.
Do đó:
Không áp dụng chế độ tài sản chung vợ chồng
Không áp dụng quy định về chia tài sản khi ly hôn
→ Tài sản sẽ được giải quyết như quan hệ dân sự giữa hai cá nhân.
“Anh A và chị B sống chung 3 năm, cùng góp tiền mua xe máy nhưng chỉ ghi tên anh A. Khi chia tay, chị B chứng minh được đã chuyển khoản 40% giá trị xe. Khi đó, chị B được nhận lại phần giá trị tương ứng 40%.”
2.3. Tài sản đứng tên một người nhưng cả hai cùng đóng góp
Theo thực tiễn xét xử, nếu chứng minh được đóng góp thực tế, người không đứng tên vẫn được chia theo tỉ lệ đóng góp.
Ví dụ: “Mua tủ lạnh, máy giặt nhưng chỉ xuất hóa đơn tên người A”. Nếu người B chứng minh được tài chính hoặc công sức đóng góp → được tính là sở hữu chung.
3. Tranh chấp tài sản khi sống thử và các yêu cầu thường gặp
3.1. Đòi lại tài sản mang đi khi sống chung
Người sở hữu hợp pháp có quyền yêu cầu trả lại tài sản theo “Điều 166 BLDS 2015”.
3.2. Đòi tiền góp chung để mua tài sản
Nếu không lấy lại được hiện vật, có thể yêu cầu:
Trả lại phần giá trị đã góp
Lãi chậm trả theo “Điều 357 BLDS 2015”
3.3. Đòi bồi thường thiệt hại
Áp dụng khi:
Bên kia tự ý bán tài sản chung
Hủy hoại, làm mất tài sản
Chiếm đoạt tài sản sau chia tay
Theo “Điều 584 BLDS 2015”, người gây thiệt hại phải bồi thường toàn bộ.
4. Các bước giải quyết tranh chấp hiệu quả
4.1. Thu thập chứng cứ
Càng đầy đủ càng tốt:
Tin nhắn, chuyển khoản
Hóa đơn mua sắm
Giấy tờ ghi nhận thỏa thuận chung
Nhân chứng (hàng xóm, bạn bè)
4.2. Thương lượng – hòa giải
Nên ưu tiên vì tiết kiệm thời gian và giữ hòa khí.
Nội dung thương lượng có thể gồm:
Xác định tài sản chung – riêng
Tỷ lệ chia
Thời hạn trả tiền
4.3. Gửi văn bản yêu cầu trước khi khởi kiện
Theo “Điều 280 BLDS 2015”, bên có quyền có thể yêu cầu thực hiện nghĩa vụ trong thời hạn hợp lý.
4.4. Khởi kiện tại Tòa án khi không thỏa thuận được
Tòa án sẽ xem xét:
Chứng cứ chứng minh đóng góp
Tình trạng tài sản
Hành vi chiếm giữ, tẩu tán, hủy hoại tài sản (nếu có)
5. Ví dụ thực tế minh họa
Ví dụ: “Chị M và anh T sống thử 5 năm, cùng mua một chiếc ô tô nhưng xe đứng tên anh T. Khi chia tay, anh T giữ xe và từ chối chia. Chị M xuất trình được sao kê chuyển khoản và giấy ghi nhận việc cùng góp tiền. Tòa án xác định đây là tài sản chung theo phần và chia theo tỉ lệ 60% – 40 theo đóng góp.”
6. Kết luận
Tranh chấp tài sản khi sống thử chủ yếu phát sinh do không có thỏa thuận rõ ràng và khó chứng minh đóng góp. Pháp luật cho phép các bên tự thỏa thuận, nếu không được thì chia theo tỉ lệ đóng góp dựa trên chứng cứ. Việc lưu giữ hóa đơn, chứng từ, sao kê và thỏa thuận bằng văn bản khi sống chung là cách tốt nhất để tránh tranh chấp về sau.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
