Vai trò của công chứng viên trong hợp đồng góp vốn
Vai trò công chứng viên góp vốn là yếu tố ngày càng được quan tâm khi các bên tham gia hợp tác kinh doanh, đặc biệt khi góp vốn bằng tài sản có giá trị lớn như bất động sản, máy móc, quyền sử dụng đất. Công chứng viên không chỉ giúp xác lập tính pháp lý cho hợp đồng góp vốn mà còn đóng vai trò ngăn ngừa rủi ro, tranh chấp về sau. Bài viết này sẽ phân tích cụ thể vai trò đó, căn cứ pháp luật và những ví dụ thực tế để minh họa.
1. Căn cứ pháp lý quy định vai trò công chứng viên góp vốn
1.1. Luật Công chứng 2014
Điều 2 quy định nguyên tắc hành nghề công chứng là trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật.
Điều 4 xác định: “Công chứng là việc công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác…”.
1.2. Bộ luật Dân sự 2015
Điều 117: Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện như chủ thể, nội dung và hình thức phù hợp quy định pháp luật.
Điều 385 trở đi: Quy định chi tiết về hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng góp vốn.
1.3. Luật Doanh nghiệp 2020
Quy định về hình thức góp vốn thành lập doanh nghiệp, trong đó có góp vốn bằng tài sản phải có định giá và giấy tờ hợp pháp, đặc biệt đối với bất động sản thì bắt buộc công chứng.
Hợp đồng góp vốn là sự thỏa thuận giữa các cá nhân, tổ chức về việc góp tài sản (tiền, vật, quyền tài sản…) để cùng nhau thực hiện hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh và phân chia lợi nhuận, chịu rủi ro tương ứng với tỷ lệ góp vốn.
Các loại tài sản có thể góp vốn:
Tiền mặt
Quyền sử dụng đất, nhà ở
Tài sản hữu hình khác: xe, máy móc thiết bị
Quyền tài sản: quyền sở hữu trí tuệ, cổ phần…
3. Vai trò công chứng viên góp vốn trong việc xác lập hợp đồng
3.1. Công chứng viên góp vốn kiểm tra tính pháp lý của tài sản góp vốn
Một trong những vai trò công chứng viên góp vốn quan trọng nhất là xác minh tính hợp pháp, quyền sở hữu và quyền định đoạt đối với tài sản góp vốn, đặc biệt với bất động sản, tài sản có đăng ký sở hữu.
Ví dụ minh họa: Anh A và chị B cùng góp vốn xây dựng nhà trọ, anh A góp đất. Công chứng viên phát hiện đất đang bị thế chấp ngân hàng, nên yêu cầu giải chấp trước khi ký hợp đồng. Nhờ đó, hợp đồng tránh được rủi ro pháp lý và không bị vô hiệu.
3.2. Công chứng viên góp vốn soạn thảo và kiểm tra điều khoản hợp đồng góp vốn
Công chứng viên hỗ trợ soạn thảo hợp đồng chặt chẽ, đầy đủ các điều khoản cốt lõi như:
Mục đích góp vốn
Tỷ lệ, giá trị và thời điểm góp vốn
Quyền và nghĩa vụ các bên
Cách phân chia lợi nhuận, xử lý rủi ro
Giải quyết tranh chấp
Nhờ đó, hợp đồng đảm bảo tính rõ ràng và khả thi khi thực hiện.
3.3. Công chứng viên góp vốn công chứng để đảm bảo hiệu lực và chứng cứ pháp lý
Một số loại hợp đồng góp vốn bắt buộc phải công chứng, chẳng hạn như góp vốn bằng quyền sử dụng đất hoặc nhà ở (căn cứ theo Điều 167 Luật Đất đai 2013 và Điều 122 Luật Nhà ở 2014). Nếu không công chứng, hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu khi tranh chấp.
Ví dụ thực tế: Trong một vụ án tại Hà Nội, bà C. góp vốn bằng nhà đất vào công ty của ông D. nhưng chỉ ký giấy tay. Khi công ty phát triển và bà C. yêu cầu chia lợi nhuận, ông D. phủ nhận. Tòa tuyên hợp đồng góp vốn vô hiệu vì không có công chứng, bà C. chỉ được trả lại giá trị hiện tại của đất, thấp hơn rất nhiều so với lợi nhuận thực tế.
4. Vai trò công chứng viên góp vốn trong phòng ngừa tranh chấp
4.1. Ngăn chặn rủi ro về hình thức và nội dung hợp đồng
Công chứng viên có trách nhiệm từ chối công chứng nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc hợp đồng thiếu căn cứ pháp lý. Nhờ đó, tránh được việc các bên thực hiện hợp đồng vô hiệu ngay từ đầu.
4.2. Ghi nhận ý chí tự nguyện, không bị ép buộc
Việc công chứng giúp chứng minh rằng các bên ký kết hợp đồng trong trạng thái minh mẫn, tự nguyện, không bị lừa dối hay cưỡng ép — yếu tố bắt buộc để hợp đồng có hiệu lực.
4.3. Là chứng cứ vững chắc trước tòa án
Khi xảy ra tranh chấp, văn bản công chứng là chứng cứ có giá trị pháp lý cao, được Tòa án và cơ quan tố tụng thừa nhận. Điều này giúp rút ngắn quá trình giải quyết tranh chấp.
>>> Xem thêm: Địa chỉ Văn phòng công chứng Hà Nội gần nhất mở cửa ngoài giờ hành chính
Vai trò công chứng viên góp vốn không chỉ dừng lại ở việc xác nhận chữ ký hay nội dung hợp đồng, mà còn là người kiểm tra tính hợp pháp, bảo vệ quyền lợi cho các bên và ngăn ngừa rủi ro pháp lý. Trong bối cảnh các tranh chấp hợp đồng góp vốn ngày càng gia tăng, việc lựa chọn một công chứng viên có chuyên môn và kinh nghiệm là giải pháp thiết thực để đảm bảo an toàn pháp lý cho mọi giao dịch.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
